کد مطلب:38716 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:11

گنجینه پرسمان » اهل بيت

پرسش: چرا امامان (ع) زنان زيادي داشتند؟

هيچ كدام از امامان(ع) در يك زمان بيش از چهار همسر نداشتند.

همان گونه كه در پاسخ به سؤال قبلي بيان شد، با توجه به اوضاع و واقعيتها چند همسر گزيني مردان از ضرورتهاي اجتماعي آن زمان بود و اسلام به گونهاي آن را مشروع شمرد. امامان(ع) در همين چارچوب عمل ميكردند.

با توجه به ضرورتها و مصلحتها برخي از امامان(ع) چهار همسر داشتند، مانند امام علي(ع) البته بعد از رحلت حضرت زهرا(س). در زمان حضرت زهرا(س) حضرت علي(ع) همسر ديگري اختيار نكرد، و برخي امامان، كمتر از چهار همسر داشتند. همان گونه كه در حكمتهاي ازدواجهاي پيامبر(ص) گذشت، آن حكمتها در ازدواجهاي امامان(ع) نيز هست. افزون بر آن، ازدواجهاي امامان(ع) گاهي به جهت خوف از حكومت بود، مانند ازدواج امام هشتم(ع) با ام حبيبه دختر مأمون عباسي، نيز ازدواج امام جواد(ع) با ام فضل دختر مأمون عباسي.

گاهي علت ازدواجهاي امامان(ع) روش تربيتي و بها دادن به زيردستان و طرد امتيازات جاهلي است، مانند ازدواج امام سجاد(ع) با كنيزي كه اول او را آزاد كرد، سپس به عقد خود درآورد كه عبدالملك مروان به حضرت خرده گرفت كه چرا فردي از بزرگ خاندان قريش با يك كنيز آزاد شده ازدواج نموده است. حضرت فرمود: اسلام تفاخرات جاهلي را لغو نموده است.(1)

متأسفانه برخي از دشمنان نسبتهاي ناروايي در امر ازدواج به بعضي از امامان داده، مثلاً گفتهاند: امام حسن(ع) خيلي زن ميگرفت و طلاق ميداد! اين تهمتها نادرست است و ميتوانيد دراين مورد به كتاب حقايق پنهان اثراحمد زماني، صفحات 331 تا 353 مراجعه نماييد.

چرا امامان(ع) كنيز داشتند:

در عرف آن زمان كه به ناچار در جنگ اسير ميگرفتند واسيران را به صورت كنيز و غلام در خدمت نيروهاي پيروز ميگذاشتند: غلامان و كنيزان به عنوان خدمتگزاران نيروهاي فاتح بودند و البته بهره جنسي از كنيزان را نيز روا ميشمردند.

اسلام بهترين برنامه را در مورد رهايي اسيران به اجرا درآورد. آزادي بي چون و چراي آنان باعث تقويت كفر و قرار گرفتن دوباره آنان در صف گمراهي ميشد؛ اسارت دائمي نيز به مصلحت آنان نبود.

اسلام گفت: مدتي به عنوان اسير در خانههاي مسلمانان باشند تا از نزديك آداب و اخلاق اسلامي را بياموزند و پذيراي حق و هدايت گردند و سپس آزاد شوند. اسلام براي اين دوره انتقالي يك سري مقررات را وضع كرد كه با توجه به آن مرد ميتواند همانند همسر خويش با كنيز رابطه برقرار كند.

در عرف آن زمان، مردان افزون بر بهره بردن از همسران قانوني، از كنيزان بهره ميبردند. در زندگي امامان نيز اين امر وجود دارد و اشكالي ندارد.

برخي از امامان(ع) به علت وجود خفقان و شرايط سخت حتي يك همسر دائم اختيار نكردند و به بهره مشروع از كنيزان اكتفا نمودند. مانند امام هادي و عسكري(ع).

برخي ديگر غلامان و كنيزان متعدد ميخريدند، چند ماهي در خانه نگه ميداشتند و آنان را به آداب اسلامي خوب تربيت ميكردند و بعد در راه خدا آزاد ميكردند. اين حركت نه با هدف كامجويي از كنيزان، بلكه با هدف مقدس الهي و به عنوان يك روش تربيتي، انجام ميشد. امامان غلامان و كنيزان را ميخريد. بعد از يك دوره آموزشي آنان را از قيد اسارت آزاد سازند.

در زندگاني امام چهارم(ع) اين موضوع به روشني ديده ميشود. امام در هر شب از ماه رمضان يك يا چند برده آزاد ميكرد، و در آخر ماه رمضان به تعداد كل شبهاي ماه رمضان آزاد ميكرد و ميگفت: دوست دارم خداوند ببيند كه من در دنيا بردگان خود را آزاد ميكنم تا بلكه مرا در روز رستاخيز از آتش دوزخ آزاد سازد.

امام سجاد(ع) هيچ كنيز يا غلامي را بيش از يك سال نگه نميداشت. همه را در شب عيد فطر آزاد ميكرد. حضرت با هر مناسبتي بردهاي را آزاد ميكرد. اين يكي از كارهاي مستمر حضرت بود كه كنيزان و غلامان را بخرد و مدتي به تعليم و تربيت آنان بپردازد و سپس در راه خدا آزاد كند. مورخان نوشتهاند: درمدينه گروه عظيمي از بندگان و كنيزان آزاد شده بودند كه توسط امام سجاد(ع) رهايي يافته بودند.(2)

اهداف و برنامههاي ديگري نيز ميتواند در اين مسئله وجود داشته باشد كه نياز به تحقيقات گستردهتر دارد.

اگر در ذهن شما سؤال خاصي در اين زمينه وجود دارد، آن را به روشني براي ما بنويسيد تا پاسخ را دريافت نماييد.

پينوشتها:

1 - كليني، كافي، ج 5، ص 345؛ مجلسي، بحار، ج 46،ص 105.

2 - علي بن طاووس، اقبال الاعمال، ص 261؛ مهدي پيشوايي، سيره پيشوايان، ص 302 - 300.